De laatste menstruatie, waarna een jaar geen bloedverlies meer optreedt, wordt de menopauze genoemd. De gemiddelde leeftijd is éénenvijftig jaar. De overgang is echter de periode voor en na de laatste menstruatie waarin het lichaam verandert en ouder wordt maar met name een nieuw evenwicht qua (geslachts) hormonen moet vinden.

Heel veel vrouwen hebben gelukkig weinig klachten en gaan redelijk goed die jaren door.

Belangrijk is om goed voor je eigen gezondheid (en van anderen natuurlijk) te zorgen, dus bewegen, goed gewicht, niet roken, weinig of geen alcohol en dingen doen waar je geen stress van krijgt.

Er is gelukkig veel aandacht voor vrouwen met klachten van die overgang. Maar ook gedurende het vrouwenleven krijg je vaker te maken met hormonale veranderingen. Hormonen worden door het lichaam geproduceerd. Deze hebben een grote invloed op het functioneren van het lichaam en de geest. De hormonen kunnen door verschillende omstandigheden verstoord raken. Het lichaam kan dan reageren en protesteren. Hieronder zie je de mogelijke invloed van hormonen per leeftijdscategorie. Gelukkig geldt dat niet voor iedereen van ons.

De vrouwen die bij Gynaecologie Amsterdam worden gezien zijn doorverwezen door hun huisarts en hebben vragen over de overgang en hebben klachten van de overgang. Hieronder zie je de overgang in een infographic weergegeven:

Je ziet (dan) dat naast je kwaliteit van leven en gezondheid de overgangsklachten ook een grote invloed kunnen hebben op je werk. Daar is de laatste tijd gelukkig ook aandacht voor dus bespreek je klachten ook in je bedrijf en met je bedrijfsarts. Soms zijn kleine aanpassingen (zoals flexibiliteit qua werktijden en goede ventilatie) al een stap op de goede weg.

Als je naar de volgende afbeelding kijkt kun je wel wat depressief worden omdat ongeveer alles toegeschreven wordt aan de overgang. Een gedeelte van de klachten is echter ook toe te schrijven aan het helaas, ouder worden; of soms met een burn-out, of soms met een depressie. 

De afbeelding is iets uitgerekt omdat je helaas ook ondanks je goede leefstijl, zwaarder kunt worden en je taille kunt verliezen. Bij Gynaecologie Amsterdam is er een patiënte die met hoolahoepen haar wespentaille houdt, maar daar is natuurlijk geen wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. 

Eerst gaan we wat algemene onderwerpen behandelen en dan door naar de behandeling van klachten: ten eerste vruchtbaarheid, deze neemt af met ouder worden. 

Anticonceptie: vaak toch wel nodig!

Wij krijgen altijd veel vragen bij Gynaecologie Amsterdam over dit onderwerp. 

Dus lees het bovenstaande door en bedenkt dat u doorgaans nog steeds vruchtbaar bent tot de menopauze. 

Hart- en vaatzieken bij ouder worden

Het hormoon oestrogeen heeft een gunstige invloed op het hart en de bloedvaten. Daardoor lopen vrouwen onder de vijftig minder risico op hart- en vaatziekten (hartinfarct of hersenbloeding) dan mannen in dezelfde leeftijdscategorie. De beschermende werking van oestrogeen valt na de overgang weg en dan neemt de kans op hart- en vaatziekten helaas toe. Dus nog een reden om te zorgen voor fitheid en een gezonde leefstijl.

Osteoporose (botontkalking) bij ouder worden

Na de menopauze neemt de botdichtheid sneller af doordat er geen oestrogeen meer wordt geproduceerd. De botdichtheid is meetbaar en wanneer deze onder een bepaalde waarde komt spreekt men van osteoporose. Afhankelijk van uw voorgeschiedenis en (familie)anamnese kan een botdichtheidsmeting (DEXA scan) worden geadviseerd.

Maar neem in ieder geval na uw 50ste 1 vitamine D pilletje per dag! 

Overgangsklachten
De meest voorkomende overgangsklachten zijn 

• Concentratieproblemen (hormone-related brain fog)
• Opvliegers (hot flushes)
• Nachtelijk zweten 
• Slecht slapen
• Stemmingswisselingen

Je kunt je voorstellen dat je met deze klachten in je leven, op je werk, thuis slechter functioneert. Dit horen we dan ook vaak van vrouwen bij  Gynaecologie Amsterdam. En dat begrijpen we goed want stel dat je drie nachten niet slaapt dan gaat de hele wereld er anders uitziet.

Hieronder is een scoringslijst die u kunt gebruiken om voor uzelf inzichtelijk te maken hoe uw kwaliteit van leven nu is. 

Wat kun je zelf aan je klachten doen?

Dat is natuurlijk het eerste dat u met uw huisarts heeft besproken of het eerste dat wij met u gaan bespreken als u bij Gynaecologie Amsterdam komt. 

Behandeling
Het doel van de behandeling is 

• verbetering van de kwaliteit van leven (zie het spinnenweb hierboven) 

• Het verminderen van psychische klachten en klachten aan het bewegingsapparaat
• Slapen!!!!

Het belangrijkste:

Wanneer je klachten erkend en herkend worden dan kun je ze makkelijker bespreken en vragen of mensen daarmee rekening kunnen houden. Je kunt jezelf natuurlijk ook voorbereiden met het 

vermijden van prikkels waarbij je opvliegers krijgt, kleding met vestjes en laagjes, deodorant mee en ventilator naar het werk. Rustmomenten en ook zorgen voor ontspanning. Qua leefstijl is bewegen (bijvoorbeeld yoga), letten op je gewicht en bijna geen alcohol gebruiken al een goede start en vaak voldoende. 

Homeopatische behandeling werkt voor sommige vrouwen, maar het effect is onduidelijk, want naar onze wetenschappelijke maatstaven te weinig onderzocht.

Klassieke Chinese acupunctuur is wel onderzocht en kan mogelijk helpen bij opvliegers en kwaliteit van leven. 

Niet hormonale behandeling: Gabapentine

Dan in een lage dosering starten en na 2 weken de dosering verhogen. Afname opvliegers is 24%! 

Er zijn met name de eerste weken wel bijwerkingen maar die verdwijnen vaak in de loop van enige weken tot maanden. 

Phyto-oestrogenen met name uit sojaprodukten en isoflavonen zoals rode klaver, kunnen iets doen tegen je opvliegers. Let wel als een product een oestrogene werking heeft, dan heeft het ook de nadelen van een oestrogene behandeling.

Hormonale behandeling

• Wanneer je een baarmoeder hebt moet je het hormoon oestrogeen altijd combineren met  het hormoon progestageen voor minimaal 12 dagen per maand.
• Dosering ´as low as possible, as much as necessary’. Individueel vast te stellen middels een gesprek bij Gynaecologie Amsterdam met u middels shared decision making!  
• Behandelingsduur afhankelijk van klachten, behoud van kwaliteit van leven of preventie (osteoporose). 
• Regelmatige evaluatie (tenminste 1x per jaar bij de huisarts of bij ons). 
• De voorkeur gaat uit naar lichaamseigen estradiol en progesteron of dydrogesteron vanwege het gunstige bijwerkingenprofiel, (zwakkere en selectievere werking dan andere progestagenen). 

Bijwerkingen

Gelukkig is er ook veel aandacht voor de bijwerkingen van hormoontherapie voor overgangsklachten

Hieronder enige informatie vanuit onze beroepsvereniging die natuurlijk met u besproken wordt.

De risico’s van Hormoontherapie op borstkanker afhankelijk van het soort hormonen maar ook vergeleken met het risico op borstkanker bij overgewicht. Ook dat wordt met u besproken.

Daarnaast wordt ook het risico voor trombose met u nagegaan. 

En misschien wel het belangrijkste voor u!

Seks en de overgang

De meeste huishoudens hebben 8 kookboeken in huis. Seksboeken (geen pornoboekjes of pornosites) ontbreken in de meeste huishoudens. Seks een leven lang leren is een suggestie voor een goed en informatief boek.

Een andere informatiebron is de podcast LUST de aflevering “waarom libido niet bestaat” met Rik van Lunsen https://art19.com/shows/lust/episodes/59084116-b73d-40ac-9c2b-93428f59cdb9

Seks is een vorm van intimiteit en voor veel mensen onmisbaar en draagt bij tot een betere relatie, zelfbeeld en een gelukkiger gevoel. Dus lukt die seks niet in die overgang, doe er wat aan. Praat er over met anderen, je partner, vriendinnen of vrienden, huisarts, seksuoloog of bij Gynaecologie Amsterdam.

Geen zin, pijn bij het vrijen of na het vrijen zijn reële problemen. Maar had je daarvoor wel zin? En als je de tijd neemt zijn er dingen die je dan wel opwindend vindt? Praat erover, zoek met je eventuele partner in je relatie wat seks voor jou en jullie betekent. Ga mogelijk naar de seksuoloog voor verdere gesprekken, maar doe er iets mee.. 

En als je allebei geen zin meer hebt in seks en je dat allebei geen gemis vindt in je relatie ga dan samen iets anders leuk doen, zoals fietsen, wandelen, tekenen, vogels kijken etc. Maar zorg dat je die intimiteit en vertrouwdheid niet verliest. Aanraken, huggen en menselijk huidcontact hebben we in de Coronatijd zo gemist en u weet hoe belangrijk dat is.

Als je wel zin hebt, of krijgt een paar belangrijke tips: om opgewonden te raken en te blijven heb je meestal wat meer tijd nodig. Vaak heeft je partner overigens ook meer tijd nodig. En soms heb je met seks een glijmiddel nodig omdat je slijmvliezen wat dunner en gevoeliger worden. Soms heb je ook lokaal hormonen nodig omdat je slijmvliezen te schraal en pijnlijk worden.

Wil je meer informatie over glijmiddelen, kijk dan eens op de website van de Condomerie. 

Lees als u wilt deze informatie door en wij bespreken deze onderwerpen graag met u tijdens het eerste consult bij Gynaecologie Amsterdam. 

En verder: er zijn de laatste tijd tientallen boeken geschreven over de overgang, tientallen preparaten geadviseerd voor de overgang en er wordt in ieder blad wel iets overgeschreven. Kijk een op de website van Wie zijn wij – Vrouwenwijzer ; 

En de podcast van “Praktijk Isa en Medina”

https://open.spotify.com/show/4tSpD9N8y0fdydjqJONv6w?si=2675ac1b4ae44009

Maar maak vooral uw eigen keuze. Bij vragen/informatieverzoeken of het maken van een afspraak (na verwijzing of particulier consult) mail naar info@gynaecologieamsterdam.nl